Aktualności

– Większość armii ćwiczy i przygotowuje się do wojny, która już była. A my budując odporność systemu, powinniśmy prognozować i wyjść poza schemat. Myśleć kategoriami bandyty, szukać najsłabszych punktów, szukać punktów powiązanych z systemami korowymi, które umożliwiłyby atak – tak Marcin Pawlak z Departamentu Bezpieczeństwa PGE Dystrybucja S.A. podsumował panel ekspercki „Bezpieczeństwo energetyczne w obliczu aktualnych zagrożeń technicznych i cybernetycznych” podczas konferencji „Nowe technologie w energetyce”.

Konferencja „Nowe technologie w energetyce” została zorganizowana 14 października przez Wydział Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Lubelskiej we współpracy z PGE Dystrybucja S.A.

– To jeden z przykładów praktycznej współpracy nauki z sektorem energetycznym. To bardzo istotne z punktu widzenia transferu wiedzy, technologii i wymiany doświadczeń – podkreślał prof. Paweł Węgierek, Dziekan Wydziału Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Lubelskiej. – Wszyscy jesteśmy świadomi, jak ważna jest energia elektryczna, jej dostępność i ciągłość dostaw. Dlatego, żeby ograniczyć do minimum przerwy w dostawach energii i straty związane z jej przesyłem, konieczne jest wdrażanie nowych technologii oraz rozwiązań.

 – Konferencja jest okazją do budowania platformy współpracy między środowiskiem akademickim a PGE Dystrybucja. Naszym głównym celem jest zmiana oblicza naszej energetyki i podkreślenie, że jesteśmy nowoczesną firmą i nowoczesnym pracodawcą. Zależy nam, aby pokazać, w którą stronę chcemy się rozwijać, bo transformacja energetyczna stawia przed nami nowe wyzwania – dodał Tomasz Małecki, Wiceprezes zarządu ds. strategii PGE Dystrybucja S.A.

Wielu uczestników konferencji to absolwenci Politechniki Lubelskiej. Wśród nich znajduje się Mariusz Podkański, Wiceprezes zarządu ds. infrastruktury sieciowej PGE Dystrybucja S.A.

– Kiedy wszedłem na tę salę to serce zaczęło bić szybciej, chociaż kiedy tu studiowałem wyglądała ona zupełnie inaczej. Tak jak sala została wypłaszczona i dostosowana do tego, co jest dziś potrzebne, tak wypłaszczyć musimy problemy, które pojawiają się w sieci – mówił wiceprezes. – Dlatego tak ważna jest dyskusja o rozwiązaniach, których energetyka potrzebuje.

– Dzisiaj jesteśmy świadkami największej rewolucji, która nazywa się transformacją energetyczną – podkreślał Wiceprezes Tomasz Małecki. – Wymusza ona na nas ciągły rozwój i inwestycje w nowoczesne technologie. Wszyscy dziś mówią o AI wykorzystywanej przede wszystkim do predykcji niektórych zachowań układów pomiarowych i ich anomalii oraz zachowań konsumenckich.

Referat wprowadzający „Analiza stanu i efektywna transformacja sieci przesyłowych i dystrybucyjnych w polskim systemie elektroenergetycznym ze szczególnym uwzględnieniem wdrażania innowacji” wygłosił dr hab. inż. Waldemar Dołęga, prof. Politechniki Wrocławskiej, wiceprzewodniczący Komitetu Problemów Energetyki PAN. Omówił on obecne uwarunkowania funkcjonowania krajowej sieci elektroenergetycznej (przesyłowej i dystrybucyjnej), wyzwania jej dotyczące oraz proces jej transformacji energetycznej. Przedstawił też kluczowe obszary badawcze, innowacyjne technologie i rozwiązania w kontekście transformacji krajowej sieci elektroenergetycznej.

W panelu eksperckim „Aktualne wyzwania i kierunki rozwoju systemu dystrybucji energii elektrycznej”, którego moderatorem był prof. Paweł Węgierek, wzięli udział: prof. Piotr Kacejko, Politechnika Lubelska; dr hab. inż. Sławomir Cieślik, prof. PBŚ, Prezes Stowarzyszenia Elektryków Polskich; dr hab. inż. Piotr Miller, prof. uczelni, Politechnika Lubelska; Waldemar Kuśmierz, Dyrektor Departamentu Analiz i Modelowania Sieci, PGE Dystrybucja S.A.

Podczas panelu mówiono o tym, że konieczna jest modernizacja uwzględniająca cyfryzację i  automatyzację. Sieć powinna być obserwowalna w ramach jednego systemu. Niezbędna jest też inteligentna regulacja napięcia koordynowana w ramach całej struktury sieci. Wiele miejsca poświęcono też OZE oraz magazynom energii.

–  Ich rola jest nie do przecenienia począwszy od prosumenta, którego można by zachęcać do instalowania swoich magazynów energii, aż po pełnienie roli regulacyjnej związanej z regulacją napięcia, spłaszczania krzywej obciążenia, redystrybucją szczytów obciążenia i stabilizowania systemu – podkreślał prof. Piotr Miller.

Najwięcej emocji wywołał panel ekspercki „Bezpieczeństwo energetyczne w obliczu aktualnych zagrożeń technicznych i cybernetycznych” moderowany przez prof. Piotra Kacejko. Udział wzięli w nim: dr hab. inż. Waldemar Dołęga, prof. Politechniki Wrocławskiej; dr inż. Jakub Syta, Morskie Centrum Cyberbezpieczeństwa Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni; dr inż. Grzegorz Kozieł, Politechnika Lubelska oraz Marcin Pawlak, Departament Bezpieczeństwa PGE Dystrybucja S.A.

Rozmówcy zgodzili się, że bezpieczeństwo energetyczne Polski zależy od stabilności systemu elektroenergetycznego, czyli przewidywalności i stabilność ilości wytwarzanej energii; skutecznego i niezawodnego systemu przesyłu i dystrybucji tej energii oraz efektywnego zarządzania tym systemem. Istotna jest też kwestia cyberbezpieczeństwa.

–  Niebezpieczeństw jest bardzo dużo. To m.in. terroryzm bezpośredni. Widzimy na Ukrainie, jak może postępować destrukcja systemu elektroenergetycznego, ale też jak można ten system odbudowywać. Istnieją także elementy zagrożeń technicznych. Pomimo tego, że technologie są coraz lepsze, to cały czas musimy być na to przygotowani, bo system elektroenergetyczny musi być niezawodny – zaznaczał prof. Piotr Kacejko, Kierownik Katedry Elektroenergetyki Politechniki Lubelskiej.

–  Trzeba zwrócić uwagę na to, że sektor energetyczny jest kluczowy i zapewnienie ciągłości funkcjonowania sektora energetycznego jest istotne dla polskiej gospodarki. Bez prądu nie będą działały przecież pozostałe kluczowe usługi – mówił dr inż. Jakub Syta z Morskiego Centrum Cyberbezpieczeństwa Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni. – Tymczasem szereg wrogów Polski jest bardzo zainteresowanych, żeby osłabić funkcjonowanie naszego sektora energetycznego. Takie działania mogą mieć charakter długotrwały, jak np. wieloletnia negatywna kampania propagandowa w zakresie szkodliwości energetyki jądrowej, lub charakter nagły i być związane np. ze skoordynowanymi działaniami hakerów. Cyberataki na sektor energetyczny są możliwe i miały już miejsce w historii.

– W przypadku cyberataków mówimy nie tylko o nierównowadze sił w zakresie zasobów ludzkich, ale również technicznych – zwracał uwagę dr inż. Grzegorz Kozieł z Katedry Informatyki Politechniki Lubelskiej. – Po stronie atakującego mogą stać ogromne zasoby obliczeniowe – superkomputery, chmury obliczeniowe, czy inne potężne infrastruktury technologiczne. A mówimy tu często o pozornie prostych atakach, jak na przykład ataki typu DoS. Ich mechanizm jest stosunkowo prosty, celem ataku jest zalewanie ogromną liczbą żądań, pakietów i danych, aż system przestaje być w stanie je obsłużyć i staje się niedostępny.

Jak się przed tym bronić? – Przede wszystkim trzeba dysponować odpowiednio dużą mocą obliczeniową, aby móc obsłużyć lub przynajmniej przefiltrować te żądania. Innymi słowy, trzeba je najpierw odebrać, a dopiero potem zdecydować, co z nimi zrobić. I to już zależy od naszych zabezpieczeń – wyjaśniał naukowiec.

– Wyzwania stoją zresztą nie tylko przed elektroenergetyką, ale również przed studentami, bo wszystkie zmiany, które dzieją się w branży elektroenergetycznej dotykają również studentów. To oni będą musieli zmierzyć się z nimi wkraczając na rynek pracy – dodawał dr inż. Michał Lech z Katedry Urządzeń Elektrycznych i Techniki Wysokich Napięć Politechniki Lubelskiej, który moderował panel „Kariera zawodowa w branży elektroenergetycznej oczami studentów i doktorantów”. Wzięli w nim udział: Barbara Pietrzyk-Tobiasz, Rzecznik Praw Doktoranta, Krajowa Reprezentacja Doktorantów; Damian Kostyła, Przewodniczący Rady Uczelnianej Samorządu Doktorantów Politechniki Lubelskiej; Patrycja Kuźmiuk z Prezydium Forum Uczelni Technicznych; Adam Leśniak, Przewodniczący Rady Uczelnianej Samorządu Studenckiego Politechniki Lubelskiej; Tomasz Małecki, Wiceprezes zarządu ds. strategii PGE Dystrybucja S.A.; Jacek Woźniak, Prezes Zarządu SEP Oddział Lubelski.

Ustalili oni, że w branży energetycznej poszukuje się specjalistów, którzy posiadają wiedzę z zakresu elektrotechniki, elektroenergetyki, ale również wiedzę z zakresu informatyki, telekomunikacji czy cyberbezpieczeństwa. Jedną z najważniejszych kompetencji jest więc interdyscyplinarność. Równie istotne są także kompetencje miękkie.

–  Jako pracodawca zwracam uwagę na kreatywność i komunikatywność kandydata oraz czy potrafi on pracować w grupie. Dodatkowo must have jest dziś znajomość języków obcych – angielski oczywiście obligatoryjny, ale też drugi język jest mile widziany np. niemiecki, ponieważ większość producentów niektórych sprzętów to są firmy niemieckie – przyznaje Wiceprezes Małecki z PGE Dystrybucja S.A.

–  Wybierając kierunek elektrotechnika na Politechnice Lubelskiej, jednym z kluczowych czynników, które brałem pod uwagę, było zaplecze dydaktyczne uczelni. Trzeba sobie jasno powiedzieć, że branża elektrotechniczna rozwija się bardzo dynamicznie, dlatego tak ważne jest, aby uczelnia nadążała za nowinkami technologicznymi i oferowała studentom dostęp do nowoczesnego sprzętu – mówi Adam Leśniak, przewodniczący Samorządu Studenckiego Politechniki Lubelskiej i dodaje: – Kiedy zobaczyłem tzw. „Rdzewiak” i całe zaplecze techniczne, które się tam znajduje, to zrozumiałem, że to jest miejsce, które dobrze przygotuje mnie do pracy w zawodzie.

Podczas konferencji „Nowe technologie w energetyce” przedstawiono też rozwiązania opracowane przez Wydział Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Lubelskiej. Prof. Paweł Węgierek mówił o aparaturze łączeniowej i rozdzielczej wolnej od SF6 przeznaczonej do sieci dystrybucyjnych typu smart. Dr hab. inż. Paweł Pijarski, prof. uczelni, przedstawił inteligentny system zarządzania magazynem energii w sieci niskiego napięcia, a dr hab. inż. Dariusz Zieliński, prof. uczelni – innowacyjny system magazynowania energii.

Przedstawiciele PGE Dystrybucja S.A. zaprezentowali zrealizowane przez firmę projekty badawczo-rozwojowe. Marek Makowski z Działu Eksploatacji Układów Pomiarowych przedstawił szczegóły zarządzania pracą sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia z uwzględnieniem aktywnej roli prosumenta oraz inteligentny układ rekonfiguracji sieci nN z systemem wsparcia służb monterskich (ESRS). Licznie reprezentowani byli przedstawiciele Biura Innowacji PGE Dystrybucja S.A.: o systemie autonomicznej redukcji skutków awarii w głębi sieci energetycznej (SARSA) mówił Paweł Wolicki, a Sławomir Durak o blokowym uniwersalnym systemie zasilania WN/SN/nN (BUSZ). Z kolei Michał Fifowski, Kierownik Biura Innowacji, omówił układ ładowania pojazdów elektrycznych zintegrowanym z infrastrukturą oświetleniową.

Głównym sponsorem konferencji „Nowe technologie w energetyce” było PGE Dystrybucja S.A.